İslami Türk Destanlarında Ebâ Müslimnâme’nin Manzum Bir Nüshası

Destanlar, toplumların kültürel birikimini ve kolektif değerlerini yansıtan önemli edebî eserlerdir. Türk edebiyatında, dönem olarak İslamiyet öncesi ve sonrası olarak ayrılan destanlardan; İslami Türk destanları arasında yer alan Ebâ Müslimnâmeler, sözlü ve yazılı gelenekte büyük ilgi görmüştür. Çalışmaya konu edilen eser de İslami Türk destanları zincirinin Ebâ Müslimnâme halkasına ait pek çok nüshadan biridir. Destanın merkez kişisi Ebâ Müslim, Emevilerin saltanatının sona ermesi ve halifeliğin Abbasilere geçmesinde önemli rol oynamıştır.  Eserde, Ebâ Müslim’in, Hz. Ali ve çocuklarının uğradığı haksızlık nedeniyle Muaviye taraftarları ile mücadeleleri, Abbasilerin zaferinde üstlendiği önemli rol ve kahramanlıkları anlatılır. Mesnevi nazım şekliyle kaleme alınmış olan eser, manzum bir yapıya sahiptir. Eserin son sayfasında yer alan tarihin, miladi takvime göre 1872/1873 yılını karşıladığı göz önüne alındığında, Ebâ Müslimnâme 19. yüzyılın ikinci yarısında yazılmış ya da istinsah edilmiştir. Eserin müellifinin, şiirlerinde “Kadı” ve “Kadıoğlu” mahlasını kullanan Abdülvâsî Çelebi adlı divan-tekke şairi olma ihtimali yüksektir. Bu çalışmanın, Türkçe Ebâ Müslimnâme literatürüne katkı sağlaması ve Ebâ Müslimnâme metinlerinin günümüz Türkçesine aktarılarak ayrıntılı bir şekilde incelenmesine dikkat çekerek, metin karşılaştırmalarına gidilmesine vesile olması umut edilmektedir.